'Blonde Blitz' schopt nog steeds heilige huisjes omver (VK)
Van onze verslaggever Rolf Bos
Vrijdag staan tijdens de jaarlijkse Ivo Van Damme-memorial minstens zes sprinters aan de start die op de 100 meter al eens onder de tien seconden finishten. Het was ooit een magische grens, die 42 jaar geleden voor het eerst werd bereikt. De Duitser Armin Hary finishte in Zürich in 1960 in exact 10 seconden. 'Mijn wapen was de Blitz-start.'
'Pff, de meeste Duitse atleten zijn toernooitoeristen! Het enige dat ze willen is dabei zu sein, meedoen aan de Olympische Spelen is belangrijker dan winnen. Dabei sein ist alles! Sommigen vinden het al geil als ze één ronde overleven. Honderdduizend mark per jaar krijgen ze en ze voeren niks uit. Vakantiegangers!'
Slechts zelden vertoont Armin Hary (65) zich nog in een atletiekstadion ('ik hou meer van golf'), maar als hij daar dan verschijnt, dan is hij geen spat veranderd. De man, die aan het eind van de jaren vijftig bekend stond als der Rebell der Aschenbahn, schopt nog steeds heilige huisjes om. Zoals twee weken geleden, tijdens de EK atletiek in München, waar Hary eregast was van de Duitse atletiekbond. Samen met latere atletiekcoryfeeën als Sergej Boebka, Kostas Kenteris en Michael Johnson werd Hary voor
het voetlicht gehaald. Hij schudde vriendelijk handjes met Johnson, poseerde gewillig voor de fotografen, maar trok in de nazit, onder het genot van een glas bier,
weer stevig van leer. Ditmaal moest de brave Helmut Digel, bestuurslid van de Duitse bond en de internationale atletiekfederatie IAAF het ontgelden. 'Zeg nou zelf
Helmut, we hadden in Sydney sprinters die de voorrondes niet eens doorkwamen. Een schande is het, en jullie betalen die jongens er ook nog voor!', zo ging hij daar in München te keer. Hary was eregast, maar na een klein kwartiertje gemopper was iedereen hem zat, en zat de olympisch kampioen van 1960 alleen aan de bar zijn
biertje te drinken. De aandacht van de aanwezigen richtte zich op Boebka en Johnson, die zich diplomatieker in gezelschap weten te gedragen.
Maar hij meende het allemaal niet kwaad, jawohl, hij wilde een buitenlandse journalist desgevraagd nog wel eens vertellen hoe hij 42 jaar geleden
voor het eerst de 100 meter in exact tien tellen wist af te leggen. 'En dan heeft U het eigenlijk nog verkeerd, want ik heb die tijd in 1958 ook al eens in Friedrichshafen gelopen. Maar die uitslag werd niet geaccepteerd door de officials. Ze dachten dat de baan een verval van elf centimeter had. Quatsch!'
Hary maakte een wegwerpgebaar, niet voor de eerste keer die dag. 'Weet U, ik heb driemaal een tijd van 10 seconden moeten lopen, voordat mijn tijd als wereldrecord werd geaccepteerd!' Twee jaar later was het, op 21 juni 1960, in het Letzigrundstadion van Zürich, dan wel zover. Hary liep zijn 10 seconden rond, maar ook deze race
werd niet als geldig geaccepteerd. De 'Witte Pijl' zou te snel uit de blokken vertrokken zijn. Het startpistool had slechts een keer geklonken,
een tweede maal - ten teken van de valse start - weigerde het wapen. Een Duitse journalist liep met de reglementen in de hand naar de jury en eiste een herstart. Dat mocht, mits er naast Hary nog minstens twee sprinters opnieuw wilden starten. Heinz Müller en Jürgen Schuttler wilden wel, en een half uurtje later klonk opnieuw het schot in Zürich. En weer was de sprinter uit Saarbrücken pijlsnel weg, opnieuw toonden de uurwerken op de finishlijn een tijd van 10 seconden rond - destijds nog
hand geklokt. Hary: 'En nu werd mijn tijd wél geaccepteerd. Dat halfuurtje was genoeg voor mij om me opnieuw op te laden. Ik was goed getraind, zo vlak voor de
Olympische Spelen.' Ruim een maand na 'Zürich' waren die Spelen in Rome, waar niet Hary de grote favoriet was, maar een Amerikaans trio: Dave Sime, Frank Budd en Ray Norton. Maar Hary startte in de finale opnieuw als een 'bliksemschicht', de Amerikanen ontredderd achterlatend. 'De Blitz-start, dat was mijn geheime wapen.' Met de estafette-ploeg pakte hij een tweede gouden medaille, omdat de op papier sterkere ploeg uit de VS in de finale gediskwalificeerd werd. (Uit de VS kwam in 1968 overigens
wel de eerste mens, Jim Hines, die ónder de tien tellen liep: 9,99.) Armin Hary, de man van de tien seconden. Na een knieblessure, opgelopen bij een auto-ongeluk in het najaar van 1960, stopte hij met hardlopen. Hij was 24 jaar oud. 'Ik had nog wel op mijn oude niveau kunnen terugkeren, maar wat was het doel geweest? Ik had alles gewonnen dat ik wilde winnen.' De 'Duitse James Dean', de 'Blonde Blitz', trouwde met een rijke vrouw, woonde in een kasteel aan de Starnberger See. Hary speculeerde later als makelaar in grond, fraudeerde bij een aankoop waarbij de andere partij de katholieke kerk was en kreeg vervolgens vierenhalf jaar gevangenisstraf. 'Een schande, ik werd als bekende Duitser extra bestraft. Bovendien had ik tegenover de rechter mijn grote Klappe weer eens niet kunnen houden.' Opnieuw dat wegwerpgebaar: 'Ja, als ik dertig jaar later was geboren, was ik na mijn olympische medaille wel doorgegaan. Natuurlijk, al was het alleen maar voor het geld geweest. Maar aan het begin van de jaren zestig kon je niks verdienen met de atletiek.'
Copyright: de Volkskrant