mooi verhaal over een van de beste lopers allertijden
------------------------
Tijdens een tournee door zijn land raakte Emile Zatopek diep onder de indruk van de Zweedse wereldrecordhouder Arne Andersson. In de sportwereld na de Tweede Wereldoorlog werd er niet echt nagedacht over training. Zatopek deed dat wel en realiseerde zich tijdens het bezoek van Andersson dat hij serieus aan de bak moest. En dus onderwierp de Tsjech zich op de sintelbaan aan Spartaanse schema’s met als uitgangspunt dat de trainingen zwaarder dan de wedstrijden moesten zijn. Met veel interval liep Zatopek dagelijks minstens achttien kilometer.
Vaak liet hij zijn spikes thuis en liep hij op hoge, zware schoenen. Bij regen zelfs in regenlaarzen. Op de Spelen van 1952 bewees Zatopek zijn gelijk. Hij won goud op de vijf en de tien kilometer en maakte zijn debuut op de marathon. Een afgang lag in het verschiet. Vastberaden meldde hij zich aan de start. Na 2.23.20 verscheen Emile Zatopek als eerste in het Olympisch Stadion van Helsinki. Zijn tijd was een nieuw olympisch record. De tweede plaats was voor de Argentijn Reinoldo Gorno. Zijn landgenoot Jansson werd derde. Het Argentijnse feestje was overigens van korte duur. Bij de cabine van de radio begonnen de twee atleten opeens te huilen. Wat was er gebeurd? De razend populaire Evita Perón, echtgenote van de president, was overleden.
In Helsinki bewees Zatopek, de man die voor imbeciel was uitgemaakt, opnieuw een genie te zijn. Bij toeval was hij in zijn jeugd met de atletiek in aanraking gekomen. Met vierduizend jongeren werkte Emile Zatopek op de Bata-schoenfabriek. Op het internaat, waar hij was ondergebracht, werden regelmatig sportwedstrijden georganiseerd. Zijn chef schreef hem tegen zijn zin in voor een duurloop. Onder de honderden deelnemers zaten een stuk of tien getrainde atleten. Op zijn sloffen won Zatopek de race, het begin van een tijdperk dat zo’n tien jaar zou duren. In dat decennium verbeterde hij achttien wereldrecords, vijftig nationale records, won hij vier olympische medailles en veroverde hij drie Europese titels.
Dankzij al die successen was hij in ’68 opgeklommen tot luitenantkolonel in het leger. In die functie keerde Zatopek zich af van het communisme en de Russische inval in Praag. Hij ondertekende het ’Manifest van 2000 woorden’, dat de Tsjechische burgers waarschuwde om waakzaam te blijven en het democratiseringsproces voort te zetten. „Tweeduizend woorden, die behoren aan de arbeiders, de boeren, de ambtenaren, de geleerden, de kunstenaars en allen." De kritiek werd niet geaccepteerd. Nadat hij was ontslagen van zijn post op het ministerie van Defensie raakte hij zijn baan als atletiekinstructeur bij de legerclub Dukla Praag kwijt. Eind ’69 werd hij oneervol uit de communistische partij gestoten en verbannen naar een fabriek op een paar honderd kilometer van Praag. Pas twee decennia later werd hij door president Vaclav Havel volledig gerehabiliteerd. Het gaf hem veel voldoening: „Ik wilde in ’68 vrijheid voor mijn land, zoals al mijn vijftien miljoen landgenoten. Meer niet. Dat het regime een aantal van ons tot slachtoffer maakte, heeft mij en al mijn landgenoten pijn gedaan." Ook de metamorfose in de atletiek liet hem niet onberoerd. De man die overal in de wereld vrienden had, zag hoe zijn sport veranderde. Emile Zatopek: „In mijn tijd was de atletiek kunst. Nu is het wetenschap. Ik ben eens in de DDR op bezoek geweest in zo’n laboratorium. Daar deed men bij mij een paar tests. Weet je wat die wetenschappers zeiden: ’Emile, bij ons was je in geen enkele selectie gekomen’." Emile Zatopek, met de bijnaam ’de locomotief,´ overleed door een hersenbloeding op 22 november 2000.
Uitslag:
1. Emile Zatopek (Tsj) 2.23.03,
2. Reinoldo Gorno (Arg) 2.25.35,
3. Gustaf Jansson (Arg) 2.26.07.