Het lijkt een vreemde spagaat: een wereldwijd opererend bedrijf dat groeihormoon produceert als geldschieter van het Wereld Anti-Doping
Agentschap (WADA). Een 'fenomenaal' medicijn, dat in de sportwereld
taboe is. In de sportwereld wordt groeihormoon doping genoemd, zelf definieert Lars Almblom Jørgensen het middel dat zijn bedrijf produceert liever als een `fenomenaal' medicijn, dat vele duizenden kinderen met groeiproblemen helpt. Jørgensens bedrijf, Novo Nordisk, doet er alles aan om die nare bijklank uit de wereld te helpen. Zo financiert het de zoektocht naar een waterdichte detectiemethode.
Het verdriet Jørgensen, vice-president van multinational Novo Nordisk,
dat groeihormoon (HGH) zo vaak op een negatieve wijze in het (sport-)nieuws opduikt. `HGH heeft daardoor een slecht imago. Onze patiënten durven vaak niet eens te vertellen dat ze het gebruiken. Terwijl het een prachtig medicament is.' HGH helpt kinderen met groeistoornissen (`dwarfism'), maar ook atleten en bodybuilders gebruiken het om spiergroei te bevorderen. Een afdoende methode
om het in het lichaam te traceren is nog niet gevonden. Novo Nordisk
steekt al sinds 1996 geld in projecten waarbij gespeurd wordt naar een
detectiemethode. Die queeste is uitputtend. Japanse en Australische wetenschappers zoeken naar een mogelijkheid om het gebruik door middel van bloedtests te kunnen aantonen. Het is een zoektocht die nog enige jaren zal vergen. Een multinational die medicamenten produceert als sponsor van het Wereld Anti-Doping Agentschap (WADA). Het lijkt een bizarre spagaat. In de ene wereld, de normale, een producent van hoogwaardige medicijnen; in de andere wereld, die van de topsport, brenger van slecht nieuws. Novo Nordisk is een bedrijf met vestigingen in 68 landen met 18.000 werknemers. Gewaardeerd producent van insuline, maar ook van groeihormonen, een `prachtig' medicijn dat de laatste decennia ook in de topsportwereld opduikt.
De meeste middelen die op de IOC-dopinglijst staan, zijn in de 'gewone'
wereld keurige medicijnen. Maar hoe wordt een medicijn doping? In januari van 1998 werden op het vliegveld van Perth zestien ampullen
aangetroffen in de bagage van Yuan Yuan, een Chinese zwemster die met haar trainer Zhou Zhewen op weg was naar de WK. De merknaam van het product was Norditropin, van fabrikant Novo Nordisk. Jørgensen vertelt dat het product op legale wijze aan Chinese ziekenhuizen
was verkocht. Hoe het medicijn vervolgens in de sportwereld is terechtgekomen, weet hij niet. Hij verkoopt het product jaarlijks aan
officiële afnemers in 130 landen, met een omzet van 200 miljoen euro.
De zestien ampullen zouden volgens Australische doping-experts genoeg HGH bevatten om een sportteam van twintig personen twee weken van een stevige kuur te voorzien. Medicijnen die, via officiële kanalen verkocht, vaak opduiken in de sportwereld. Jørgensen: Onlangs hoorden we van een zending die in de VS door de douane was onderschept. Was door ons verkocht aan Mexico.' De Deen
vertelt dat er ook vervalsingen van zijn product op de zwarte
(internet-)markt te koop zijn. Een kuur van een week kost een patiënt zo'n 120 dollar, rekent Jørgensen voor. `Op de zwarte markt wordt er echter veel meer voor neergelegd.' Er is ooit berekend dat een jaarvoorraadje HGH een sporter 20 duizend dollar kost.
Een atleet die het middel langdurig gebruikt, zal als neveneffect
grotere kaken krijgen (volwassen sporters met beugeltjes zouden daarom verdacht zijn), het hart wordt groter, bij vrouwen raakt de menstruatiecyclus verstoord. Hoewel sommige experts als Harm Kuipers beweren dat het gebruik de sportieve prestaties amper verbetert, blijven sommige sporters naar het middel grijpen.
Jørgensen: `Onlangs werd bij ons in Denemarken in een magazijn
ingebroken.Er werden driehonderd ampullen ontvreemd. Nee, we hebben geen idee waar die gebleven zijn, maar we hebben wel zo onze vermoedens.'